Rok akademicki:
2018/19
Jednostka prowadząca:
Wydział Filozoficzny
Kierunek:
Filozofia
Poziom:
studia drugiego stopnia (magisterskie uzupełniające), stacjonarne
Nazwa przedmiotu:
Kierunki filozoficzne. Wybrane zagadnienia/Philosophical trends and ethical threads – selected issue
Nazwa szczegółowa przedmiotu:
Kierunki filozoficzne. Wybrane zagadnienia
Język:
PL
Typ przedmiotu:
Przedmiot obieralny:
nie
Rok studiów/semestr:
I/zimowy
Wymiar:
wykład: 30 godz.
Punkty ECTS:
wykład: 3
Forma zaliczenia:
wykład: egzamin
Prowadzący:
wykład: ks. prof. dr hab. Tadeusz Biesaga SDB;
Koordynator sylabusa:
ks. prof. dr hab. Tadeusz Biesaga SDB
Sylabus dostępny w ramach przedmiotu:
Wymagania wstępne:
Ogólna znajomość rozwoju filozofii (historia filozofii) oraz jej sposobów wyjaśniania i rozumowania (metafizyka, metodologia, logika)
Cele:
C1. Nabycie wiedzy i umiejętności wyróżnienia i charakterystyki różnych sposobów uzasadniania norm moralnych w historycznie i systematycznie uporządkowanych nurtach filozoficznych.
C2. Nabycie umiejętności wyróżnienia i charakterystyki metaetycznej nurtów etycznych ze względu na podane przez nie kryterium dobra i zła, czyli ze względu na podaną normę moralności.
C3. Nabycie kompetencji w reinterpretacji podstaw etyki (dobra, prawa naturalnego i norm ogólnych, sumienia, cnót) zgodnie z krytyką wcześniej poznanych nurtów etycznych.
Treści kształcenia:
Wykład przeprowadza przegląd najważniejszych systemów filozofii morlności, począwszy od starożytności (Arystoteles), poprzez średniowiecze (Św. Tomasz), nowożytność i współczesność (Th. Hobbes, J. Bentham, J. St. Mill, I. Kant, E. Durkheim, Levy-Brühl, G. E. Moore, H. A. Prichard, W. D. Ross, J. Ayer, Cl. Stevenson, R. M. Hare, M. Scheler, D. v. Hildebrand, F. Nietzsche, J. P. Sartre, M. Buber, K. Wojtyła, T. Styczeń). W wykładzie wyróżnia się i analizuje systemy etyczne w oparciu o założenia filozoficzne i źródła moralności (deontologizm heteronomiczny, deontologizm autonomiczny) oraz w oparciu o personalistyczne kryterium moralności (hedonizm, utylitaryzm, eudajmonizm, personalizm).
Po historyczno-krytycznym przeglądzie różnych nurtów etycznych przeprowadza się krytykę omówionych systemów etycznych z pozycji filozofii analitycznej (A. MacIntyre) oraz z pozycji personalizmu realistycznego (J. Maritain, M.A. Krąpiec, K. Wojtyła, T. Styczeń, J. Seifert, R. Spaemann i inni.)
Po tematach poszczególnych wykładów podane są tytuły publikacji do wykładu umieszczone na mojej stronie www.biesaga.info
1.Kierunki filozoficzne ze względu na podejście względem prawdy: relatywizm - absolutyzm.
2. Kierunki filozoficzne ze względu na koncepcję dobra: hedonizm, eudajmonizm, personalizm.
3. Pojęcie dobra u św. Tomasza. Dobro jako ratio cognitionis practicae.
4. Eudajmonizm Arystotelesa a autonomizm I. Kana. Cel czy nakaz racją działania moralnego (Arystoteles – Kant); Etyka obowiązku I. Kanta, a etyka dobra Arystotelesa.
5. Aksjologizm a autonomizm i formalizm etyczny. Emocjonalna odpowiedź na wartość u podstaw życia moralnego (D. v. Hildebrand); Rehabilitacja uczuć w życiu moralnym w ujęciu D. v. Hildebranda.
6. Autonomizm egzystencjalistyczny F. Nietzschego i P. Sartre’a. Ateistyczny liberalizm wobec religii i moralności chrześcijańskiej.
7. Sentymentalizm witalistyczny A. Schweitzera. Etyka czci dla życia Alberta Schweitzera.
8. Intuicjonizm etyczny G. Moore’a, H.A. Pricharda i W.D. Rossa (z: Zarys metaetyki)
9. Emotywizm etyczny A.J. Ayera i C. L. Stevensona (z: Zarys metaetyki)
10. Preskryptywizm R. M. Hare’a (z: Zarys metaetyk)
11. Kryzys etyki nowożytnej i współczesnej. A. MacIntyre'a krytyka etyki nowożytnej i współczesnej ; Niepowodzenia nowożytnego i współczesnego projektu etyki (A. MacIntyre).
12. Personalizm ale jaki? Personalizm realistyczny a transcendentalny w sporze o uzasadnianie norm moralnych.
13. Personalizm wobec autonomizmu. Godność a wolność w antropologii K. Wojtyły ; Personalizm etyczny Wojtyły.
14. Personalizm realistyczny wobec eudajmonizmu. Bonum est faciendum czy persona est affirmanda?
Efekty kształcenia:
1. Student ma szczegółową wiedzę na temat odrębności przedmiotowej i metodologicznej filozofii, a w niej etyki, a także zna jej miejsce pośród nauk humanistycznych, ści-słych i przyrodniczych, w stopniu pozwalającym na jej samodzielne twórcze jej rozwijanie. (K_W01)
2. Student potrafi wyróżnić i dokonać analizy metaetycznej nurtów etycznych ze względu na podane przez nie kryterium dobra i zła, czyli ze względu na podaną normę moralności. Potrafi powiązać różne sposoby uzasadnień moralności z historycznymi systemami filozoficznymi oraz zestawiać i porównywać te systemy pod względem pojawiających się w nich poglądów, terminów i kategorii etycznych. (K_U14)
3. Student rozumie problematykę̨ etyczną związaną̨ z odpowiedzialnością̨ za trafność́ przekazywanej wiedzy, z uczciwością̨ naukową oraz rzetelnością̨ i uczciwością̨ w sytuacji prowadzenia sporu filozoficznego (K_K05); wykazuje otwartość na nowe idee i gotowość do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów (K_K02)
Metody i narzędzia dydaktyczne:
M1: Wykład informacyjny, wykład problemowy, M2: wykład konwersatoryjny, M3: analiza tekstu z dyskusją. Teksty wykładów w postaci wydrukowanych publikacji dostępne na stronie domowej wykładowcy.
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia:
W1. Aktywność dyskusyjna studenta podczas wykładów podnosi o pół stopnia W2. ocenę z egzaminu ustnego na końcu semestru.
Lektury podstawowe:
J. Maritain, Dziewięć wykładów o podstawowych pojęciach filozofii moralnej, tłum. J. Merecki, Lublin 2001.
T. Styczeń, Zarys etyki, KUL, Lublin 1974
T. Styczeń, Etyka niezależna, Lublin 1980
T. Styczeń, Etyka niezależna, Dzieła zebrane t. 1, red. K. Krajewski, NT KUL, I JPII KUL, Lublin 2012
T. Biesaga Zarys metaetyki, Kraków 1996
T. Ślipko SJ, Zarys etyki ogólnej, wyd. 4, WAM, Kraków 2004
K. Wojtyła, Człowiek w polu odpowiedzialności, Rzym - Lublin 1991
T. Biesaga, Spór o normę moralności, Kraków 1998
A. Szostek, Wokół godności, prawdy i miłości, Lublin 1998
K. Paczos, Podstawy teorii moralności. Zagadnienia podstawowe z etyki filozoficznej i teologicznej. Perspektywa Arystotelesa i św. Tomasza, Uniwersum, Gostynin 2011
T. Biesaga, Podstawy etyki i bioetyki, WN UPJPII, Kraków 2016
Lektury uzupełniające:
J . Bourke, Historia etyki, tłum. A. Białek, Toruń 1994
D. v. Hildebrand, J. Tischner, Wobec wartości, Poznań 1984
Etyka. Zarys, J. Pawlica (red.), UJ, Kraków 1992
A. Szostek, Pogadanki z etyki, Częstochowa 1993
M. A. Krąpiec OP, Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1975
A. MacIntyre, Dziedzictwo cnoty, tłum. A. Chmielewski, PWN, Warszawa 1996
R. Spaemann, Granice. O etycznym wymiarze działania, tlum. J. Merecki, Warszawa 2006
P. Vardy, P. Grosch, Etyka, tlum. J. Łoziński, Poznań 1995
Uwagi: