Pedagogika - teoria wychowania (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Brak wymagań wstępnych.

Cele

Głównym celem wykładów jest zapoznanie słuchaczy z podstawowymi zagadnieniami związanymi z sytuacją wychowawczą, kształtowaniem osobowości człowieka. Ponadto uświadomienie słuchaczom, że proces wychowania powinien być wieloczynnikowy, uwzględniać całe bogactwo człowieka, wychowanie powinno być określone jasnym celem, rodzina jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowania człowieka oraz, że w wychowaniu istotne znaczenie posiada dobór dopowiednich metod i technik wychowawczych.
Wykłady i ćwiczenia stanowią syntetyczne ujecie problematyki z zakresu wychowania. Uczestnik nabywa przede wszystkim wiedzy teoretycznej z zakresu kształtowania się różnych podejść do formowania osobowości człowieka, a więc potrafi określić źródła koncepcji filozoficznych i psychologicznych, ze szczególnym jednak ukierunkowaniem na koncepcję chrześcijańską (personalistyczną). Ponadto zna podstawowy zakres pewnych praktycznych przesłanek dotyczących procesu wychowania człowieka, a więc metody i techniki wychowawcze. Potrafi również wskazać i scharakteryzować podstawowe środowiska wychowawcze oraz dziedziny oddziaływania wychowawczego. Zna podstawy zasad komunikacji interpersonalnej.

Treści kształcenia

1. Teoria wychowania jako subdyscyplina pedagogiczna
- istota i zadania pedagogiki
- miejsce teorii wychowania
-etapy formowania się teorii o wychowaniu

2. Podstawy psychologiczne wychowania
- psychologiczne podstawy rozwoju człowieka
- rozwój procesów psychicznych człowieka (rozwój ruchowy, poznawczy, emocjonalno-społeczny)
- uwarunkowania wychowawcze dojrzałej osobowości (koncepcje i wskaźniki)

3. Chrześcijański system wychowania
- wychowanie w świetle dokumentów Kościoła katolickiego
- istota wychowania chrześcijańskiego
- personalizm wychowawczy w ujęciu Jana Pawła II

4. Współczesne teorie i koncepcje wychowania
- koncepcje humanistyczne, empiryczne, normatywne, krytyczne, strukturalistyczne i poststrukturalne

5. Aksjologia i teleologia w teorii wychowania
- istota celów wychowawczych
- podział celów wychowawczych
- operacjonalizacja celów wychowawczych
- kryzys współczesnej filozofii wartości

6. Podstawy metodyki wychowawczej
- różne typologie i koncepcje metod wychowawczych
- techniki wychowawcze
- style wychowawcze

7. Dziedziny i środowiska wychowania
- rodzina jako środowisko wychowawcze
- szkoła jako środowisko wychowawcze
- wychowanie moralne
- wychowanie estetyczne
- wychowanie społeczne, państwowe i patriotyczne
- wychowanie religijne

8. Trudności wychowawcze
- rodzaje trudności wychowawczych
- podstawowe elementy komunikacji interpersonalnej

Efekty kształcenia

Ew_1-zna podstawowe teorie dotyczące wychowania, uczenia się i nauczania, rozumie różnorodne uwarunkowania tych procesów i ich związek z życiem religijno-duchowym w kontekście wychowania chrześcijańskiego.
Ew_2-ma uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych w tym szczególnie środowiska rodzinnego, ich specyfice i procesach w nich zachodzących.
Eu_1-potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności pedagogiczno-katechetycznej z wykorzystaniem nowoczesnych strategii edukacyjnych.
Eu_2-potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki i psychologii w powiązaniu z teologią w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, katechetycznych i opiekuńczych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań.
Ek_1-utożsamia się z wartościami, celami i zadaniami realizowanymi w praktyce pedagogiczno-katechetycznej; odznacza się rozwagą, dojrzałością i zaangażowaniem w projektowanie, planowanie i realizowanie działań pedagogiczno-katechetycznych.

Metody dydaktyczne

M_1-wykład
M_2-prezentacje multimedialne
M_3-metody problemowe
M_4-metody sytuacyjne i symulacyjne

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

W_1-Podstawą zaliczenia przedmiotu jest egzamin ustny. Egzamin jest zaliczany na koniec semestru i dot. materiału podanego na wykładach. Czas przeznaczony na egz. 1 os. – 10 min.
Osoby nie uczestniczące regularnie w wykładach (powyżej 2 nieobecności w semestrze) są dodatkowo zobowiązane do zaliczenia materiału z zakresu wybranych lektur uzupełniających

Lektury podstawowe

Mastalski J., Zarys teorii wychowania, Kraków 2002.
Nowak M., Teorie i koncepcje wychowania, Warszawa 2008.
Łobocki M.,Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2004.

Lektury uzupełniające

Kawula S., Brągiel J., Janke A. W., Pedagogika rodziny, Toruń 2002.
Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków 2004.
Mastalski J., Chrześcijanin wobec agresji w rodzinie, Kraków 2006.
Mastalski J., Samotność globalnego nastolatka, Kraków 2007.
Pedagogika wobec zagrożeń, kryzysów i nadziei, red. T. Borowska, Kraków 2002.