Metodologia historii sztuki (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Wiedza z historii sztuki, kulturoznawstwa

Cele

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z metodami badawczymi i teoriami stosowanymi we współczesnej humanistyce oraz ich zastosowania w pracy historyka sztuki.

Treści kształcenia

T.1 - Problematykę metodologiczną otwierają zagadnienia wstępne odnoszące się do przedmiotu historii sztuki: definicji sztuki; jej pojmowania dawniej i obecnie; klasyfikacji sztuk plastycznych; zagadnień związanych z przestrzeniami, w jakich funkcjonuje dzieło sztuki (w “terenie”, muzeum i kolekcji). Przedstawiony jest zarys dziejów dawnej historiografii artystycznej i naukowej historii sztuki.
T.2 - Co to jest teoria i teoria teorii; co różni teorię od metodologii.
T.3 - Co to jest forma, znak i symbol i jak się je analizuje:
a) Metoda formalistyczna: formalizm w historii sztuki i metoda Wolfflina oraz jego kontynuatorów;
b) ikonografia i ikonologia:
- ikonologia Panofsky’ego,
- ikonologia po Panofsky’m,
- zastosowanie metody ikonograficznej i ikonologicznej;
c) semiotyka:
- twórcy semiotyki (de Saussure i Peirce),
- systemy i kody i ich interpretacja,
- semiotyka a historia sztuki; wykorzystanie semiotyki w badaniach nad sztuką,
- słowo i obraz.
T.4 - Konteksty sztuki:
a) historia idei;
b) sztuka i historia sztuki w perspektywie marksizmu i materializmu;
c) Nowa Historia Sztuki (NAH):
- feminizm i jego wykorzystanie w badaniach nad
sztuką:
-historia feministycznej historii sztuki,
-tendencje w feministycznej historii sztuki,
-esencjalizm i feministyczna historia sztuki;
-seksualność, LGBTI Studies i Teoria Queer:
-performatywność gender i jej zastosowanie w historii sztuki;
- studia nad kulturą i teoria postkolonialna;
- historia sztuki a studia nad kulturą i kulturą wizualną,
- wykorzystanie studiów nad kulturą i teorii postkolonialnej w historii sztuki.
T.5 - Psychologia sztuki i percepcja sztuki:
a) psychoanaliza i jej zastosowanie w historii sztuki:
- Freud i jego teoria w zastosowaniu do badań nad sztuką,
- teoria archetypów Junga i jej zastosowanie w
badaniach nad sztuką.
- Lacan i jego teoria w zastosowaniu do badań nad
sztuką,
- psychoanaliza i jej zastosowanie w obecnych
badaniach nad sztuką;
b) teorie recepcji (psychologia sztuki, readres-response, estetyka recepcji);
T.6 - Współczesne metody badania sztuki :
a) hermeneutyka;
b) strukturalizm i poststrukturalizm:
- kultura jako struktura; opozycje binarne,
- intertekstualność i „śmierć autora”,
- historia i wiedza jako władza (Foucault);
c) teoria dekonstrukcjonistyczna w historii sztuki
d) postmodernizm w historii sztuki:
- modernizm(-y) v. postmodernizm a historia sztuki,
- przeciw “wielkim narracjom”,
- fragmentaryzacja, pastisz, symulakrum,
nowa nauka o obrazie (Georges Didi-Huberman, Hans Belting i in.).

Efekty kształcenia

WIEDZA
W_1 Student ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej.
W_2 Student ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i innych nauk historycznych.
W_3 Student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki, szczególnie w zakresie muzealnictwa i konserwatorstwa.
W_4 Student ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, szkołach badawczych, obejmującą wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki.

UMIEJĘTNOŚCI
U_1 Student posiada pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii sztuki.
U_2 Student posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, samodzielnego formułowania wniosków i krytycznych wypowiedzi oraz tworzenia syntetycznych podsumowań.

KOMPETENCJE
K_1 Student ma świadomość swojej wiedzy z zakresu historii sztuki, ochrony dziedzictwa kulturowego, umiejętności warsztatowych oraz rozumie potrzebę pogłębiania ich przez całe życie; potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób.

Metody dydaktyczne

M.1 Wykład
M.2 Prezentacja multimedialna

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

Egzamin pisemny z oceną. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest ocena uzyskana na podstawie punktacji z pisemnego egzaminu.

Lektury podstawowe

D’Alleva A., Metody i teorie historii sztuki, Universitas: Kraków 2008;
Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów “Artium Quaestiones”, red. M. Bryl, P. Juszkiewicz, P. Piotrowski, W. Suchocki, Poznań 2009.

Lektury uzupełniające

Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa, Gd. 2005;
Bal Mieke, Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, Warszawa 2012;
Barthes R., Światło obrazu, Warszawa 1996;
Baudrillard J., Symulakry i symulacja, Warszawa 2005;
Benjamin W., Twórca jako wytwórca, Poznań 1975;
Berger J., Sposoby widzenia, Poznań 1997;
Berger J., O patrzeniu, Warszawa 1999;
Semiotyka kultury, Warszawa 1977;
Białostocki J., Temat ramowy i obraz archetypiczny: psychologia i ikonografia, w: tenże, Teoria i twórczość, Poznan 1961;
Białostocki J., Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Wr-W-Kr -Gd 1980;
Białostocki J., Symbole i obrazy. Studia i rozprawy z dziejów sztuki i myśli o sztuce, Warszawa 1982;
Bryl M., New Art History, nauka, polityka, obyczaj, „Artium Quaestiones“ VII, Poznan 1995;
Bryl M., Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku, Poznań 2008
Derrida J., Prawda o malarstwie, Gdańsk 2003;
Freedberg D., Potęga wizerunków. Studia z historii sztuki i teorii oddziaływania, Kr. 2005;
Gombrich E., Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego, Warszawa 1981;
Nead L., Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność, Poznań 1998;
Pollock G., Polityka teorii: pokolenia i geografie. Teoria feministyczna i historie historii sztuki, „Artium Quaestiones“ - VIII, Poznań 1997;
Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków 1997;
Rosińska Z., Psychoanalityczne myślenie o sztuce, Warszawa 1985;
Wölfflin H., Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej, Gd. 2006;
Żiźek S., Patrząc z ukosa. Do Lacana przez kulturę popularną, Warszawa 2003.