Metodologia historii sztuki (2014/15)
Sylabus
- Tytuł zajęć: Metodologia historii sztuki
- Rok akademicki: 2014/15 Zajęcia dostępne w ramach przedmiotu:
- - Metodologia historii sztuki [na kierunku:] Historia sztuki, studia drugiego stopnia (magisterskie uzupełniające), stacjonarne, I rok, semestr zimowy [drukuj sylabus]
- [prowadzący wykład:30h/e/3ECTS]: dr hab. Marta Leśniakowska, prof. UPJPII
- [prowadzący wykład:30h/e/3ECTS]: dr hab. Marta Leśniakowska, prof. UPJPII
- Osoba odpowiedzialna za treść sylabusa: dr hab. Marta Leśniakowska, prof. UPJPII
Sylabus
Wymagania wstępne
Wiedza z historii sztuki, kulturoznawstwa
Cele
Celem wykładu jest zapoznanie studentów z metodami badawczymi i teoriami stosowanymi we współczesnej humanistyce oraz ich zastosowania w pracy historyka sztuki.
Treści kształcenia
T.1 - Problematykę metodologiczną otwierają zagadnienia wstępne odnoszące się do przedmiotu historii sztuki: definicji sztuki; jej pojmowania dawniej i obecnie; klasyfikacji sztuk plastycznych; zagadnień związanych z przestrzeniami, w jakich funkcjonuje dzieło sztuki (w “terenie”, muzeum i kolekcji). Przedstawiony jest zarys dziejów dawnej historiografii artystycznej i naukowej historii sztuki.
T.2 - Co to jest teoria i teoria teorii; co różni teorię od metodologii.
T.3 - Co to jest forma, znak i symbol i jak się je analizuje:
a) Metoda formalistyczna: formalizm w historii sztuki i metoda Wolfflina oraz jego kontynuatorów;
b) ikonografia i ikonologia:
- ikonologia Panofsky’ego,
- ikonologia po Panofsky’m,
- zastosowanie metody ikonograficznej i ikonologicznej;
c) semiotyka:
- twórcy semiotyki (de Saussure i Peirce),
- systemy i kody i ich interpretacja,
- semiotyka a historia sztuki; wykorzystanie semiotyki w badaniach nad sztuką,
- słowo i obraz.
T.4 - Konteksty sztuki:
a) historia idei;
b) sztuka i historia sztuki w perspektywie marksizmu i materializmu;
c) Nowa Historia Sztuki (NAH):
- feminizm i jego wykorzystanie w badaniach nad
sztuką:
-historia feministycznej historii sztuki,
-tendencje w feministycznej historii sztuki,
-esencjalizm i feministyczna historia sztuki;
-seksualność, LGBTI Studies i Teoria Queer:
-performatywność gender i jej zastosowanie w historii sztuki;
- studia nad kulturą i teoria postkolonialna;
- historia sztuki a studia nad kulturą i kulturą wizualną,
- wykorzystanie studiów nad kulturą i teorii postkolonialnej w historii sztuki.
T.5 - Psychologia sztuki i percepcja sztuki:
a) psychoanaliza i jej zastosowanie w historii sztuki:
- Freud i jego teoria w zastosowaniu do badań nad sztuką,
- teoria archetypów Junga i jej zastosowanie w
badaniach nad sztuką.
- Lacan i jego teoria w zastosowaniu do badań nad
sztuką,
- psychoanaliza i jej zastosowanie w obecnych
badaniach nad sztuką;
b) teorie recepcji (psychologia sztuki, readres-response, estetyka recepcji);
T.6 - Współczesne metody badania sztuki :
a) hermeneutyka;
b) strukturalizm i poststrukturalizm:
- kultura jako struktura; opozycje binarne,
- intertekstualność i „śmierć autora”,
- historia i wiedza jako władza (Foucault);
c) teoria dekonstrukcjonistyczna w historii sztuki
d) postmodernizm w historii sztuki:
- modernizm(-y) v. postmodernizm a historia sztuki,
- przeciw “wielkim narracjom”,
- fragmentaryzacja, pastisz, symulakrum,
nowa nauka o obrazie (Georges Didi-Huberman, Hans Belting i in.).
T.2 - Co to jest teoria i teoria teorii; co różni teorię od metodologii.
T.3 - Co to jest forma, znak i symbol i jak się je analizuje:
a) Metoda formalistyczna: formalizm w historii sztuki i metoda Wolfflina oraz jego kontynuatorów;
b) ikonografia i ikonologia:
- ikonologia Panofsky’ego,
- ikonologia po Panofsky’m,
- zastosowanie metody ikonograficznej i ikonologicznej;
c) semiotyka:
- twórcy semiotyki (de Saussure i Peirce),
- systemy i kody i ich interpretacja,
- semiotyka a historia sztuki; wykorzystanie semiotyki w badaniach nad sztuką,
- słowo i obraz.
T.4 - Konteksty sztuki:
a) historia idei;
b) sztuka i historia sztuki w perspektywie marksizmu i materializmu;
c) Nowa Historia Sztuki (NAH):
- feminizm i jego wykorzystanie w badaniach nad
sztuką:
-historia feministycznej historii sztuki,
-tendencje w feministycznej historii sztuki,
-esencjalizm i feministyczna historia sztuki;
-seksualność, LGBTI Studies i Teoria Queer:
-performatywność gender i jej zastosowanie w historii sztuki;
- studia nad kulturą i teoria postkolonialna;
- historia sztuki a studia nad kulturą i kulturą wizualną,
- wykorzystanie studiów nad kulturą i teorii postkolonialnej w historii sztuki.
T.5 - Psychologia sztuki i percepcja sztuki:
a) psychoanaliza i jej zastosowanie w historii sztuki:
- Freud i jego teoria w zastosowaniu do badań nad sztuką,
- teoria archetypów Junga i jej zastosowanie w
badaniach nad sztuką.
- Lacan i jego teoria w zastosowaniu do badań nad
sztuką,
- psychoanaliza i jej zastosowanie w obecnych
badaniach nad sztuką;
b) teorie recepcji (psychologia sztuki, readres-response, estetyka recepcji);
T.6 - Współczesne metody badania sztuki :
a) hermeneutyka;
b) strukturalizm i poststrukturalizm:
- kultura jako struktura; opozycje binarne,
- intertekstualność i „śmierć autora”,
- historia i wiedza jako władza (Foucault);
c) teoria dekonstrukcjonistyczna w historii sztuki
d) postmodernizm w historii sztuki:
- modernizm(-y) v. postmodernizm a historia sztuki,
- przeciw “wielkim narracjom”,
- fragmentaryzacja, pastisz, symulakrum,
nowa nauka o obrazie (Georges Didi-Huberman, Hans Belting i in.).
Efekty kształcenia
WIEDZA
W_1 Student ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej.
W_2 Student ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i innych nauk historycznych.
W_3 Student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki, szczególnie w zakresie muzealnictwa i konserwatorstwa.
W_4 Student ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, szkołach badawczych, obejmującą wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki.
UMIEJĘTNOŚCI
U_1 Student posiada pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii sztuki.
U_2 Student posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, samodzielnego formułowania wniosków i krytycznych wypowiedzi oraz tworzenia syntetycznych podsumowań.
KOMPETENCJE
K_1 Student ma świadomość swojej wiedzy z zakresu historii sztuki, ochrony dziedzictwa kulturowego, umiejętności warsztatowych oraz rozumie potrzebę pogłębiania ich przez całe życie; potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób.
W_1 Student ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej historii sztuki, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej.
W_2 Student ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i innych nauk historycznych.
W_3 Student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki, szczególnie w zakresie muzealnictwa i konserwatorstwa.
W_4 Student ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, szkołach badawczych, obejmującą wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki.
UMIEJĘTNOŚCI
U_1 Student posiada pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii sztuki.
U_2 Student posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, samodzielnego formułowania wniosków i krytycznych wypowiedzi oraz tworzenia syntetycznych podsumowań.
KOMPETENCJE
K_1 Student ma świadomość swojej wiedzy z zakresu historii sztuki, ochrony dziedzictwa kulturowego, umiejętności warsztatowych oraz rozumie potrzebę pogłębiania ich przez całe życie; potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób.
Metody dydaktyczne
M.1 Wykład
M.2 Prezentacja multimedialna
M.2 Prezentacja multimedialna
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia
Egzamin pisemny z oceną. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest ocena uzyskana na podstawie punktacji z pisemnego egzaminu.
Lektury podstawowe
D’Alleva A., Metody i teorie historii sztuki, Universitas: Kraków 2008;
Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów “Artium Quaestiones”, red. M. Bryl, P. Juszkiewicz, P. Piotrowski, W. Suchocki, Poznań 2009.
Perspektywy współczesnej historii sztuki. Antologia przekładów “Artium Quaestiones”, red. M. Bryl, P. Juszkiewicz, P. Piotrowski, W. Suchocki, Poznań 2009.
Lektury uzupełniające
Arnheim R., Sztuka i percepcja wzrokowa, Gd. 2005;
Bal Mieke, Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, Warszawa 2012;
Barthes R., Światło obrazu, Warszawa 1996;
Baudrillard J., Symulakry i symulacja, Warszawa 2005;
Benjamin W., Twórca jako wytwórca, Poznań 1975;
Berger J., Sposoby widzenia, Poznań 1997;
Berger J., O patrzeniu, Warszawa 1999;
Semiotyka kultury, Warszawa 1977;
Białostocki J., Temat ramowy i obraz archetypiczny: psychologia i ikonografia, w: tenże, Teoria i twórczość, Poznan 1961;
Białostocki J., Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Wr-W-Kr -Gd 1980;
Białostocki J., Symbole i obrazy. Studia i rozprawy z dziejów sztuki i myśli o sztuce, Warszawa 1982;
Bryl M., New Art History, nauka, polityka, obyczaj, „Artium Quaestiones“ VII, Poznan 1995;
Bryl M., Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku, Poznań 2008
Derrida J., Prawda o malarstwie, Gdańsk 2003;
Freedberg D., Potęga wizerunków. Studia z historii sztuki i teorii oddziaływania, Kr. 2005;
Gombrich E., Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego, Warszawa 1981;
Nead L., Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność, Poznań 1998;
Pollock G., Polityka teorii: pokolenia i geografie. Teoria feministyczna i historie historii sztuki, „Artium Quaestiones“ - VIII, Poznań 1997;
Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków 1997;
Rosińska Z., Psychoanalityczne myślenie o sztuce, Warszawa 1985;
Wölfflin H., Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej, Gd. 2006;
Żiźek S., Patrząc z ukosa. Do Lacana przez kulturę popularną, Warszawa 2003.
Bal Mieke, Wędrujące pojęcia w naukach humanistycznych, Warszawa 2012;
Barthes R., Światło obrazu, Warszawa 1996;
Baudrillard J., Symulakry i symulacja, Warszawa 2005;
Benjamin W., Twórca jako wytwórca, Poznań 1975;
Berger J., Sposoby widzenia, Poznań 1997;
Berger J., O patrzeniu, Warszawa 1999;
Semiotyka kultury, Warszawa 1977;
Białostocki J., Temat ramowy i obraz archetypiczny: psychologia i ikonografia, w: tenże, Teoria i twórczość, Poznan 1961;
Białostocki J., Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Wr-W-Kr -Gd 1980;
Białostocki J., Symbole i obrazy. Studia i rozprawy z dziejów sztuki i myśli o sztuce, Warszawa 1982;
Bryl M., New Art History, nauka, polityka, obyczaj, „Artium Quaestiones“ VII, Poznan 1995;
Bryl M., Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia historii sztuki od 1970 roku, Poznań 2008
Derrida J., Prawda o malarstwie, Gdańsk 2003;
Freedberg D., Potęga wizerunków. Studia z historii sztuki i teorii oddziaływania, Kr. 2005;
Gombrich E., Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego, Warszawa 1981;
Nead L., Akt kobiecy. Sztuka, obscena i seksualność, Poznań 1998;
Pollock G., Polityka teorii: pokolenia i geografie. Teoria feministyczna i historie historii sztuki, „Artium Quaestiones“ - VIII, Poznań 1997;
Postmodernizm. Antologia przekładów, Kraków 1997;
Rosińska Z., Psychoanalityczne myślenie o sztuce, Warszawa 1985;
Wölfflin H., Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej, Gd. 2006;
Żiźek S., Patrząc z ukosa. Do Lacana przez kulturę popularną, Warszawa 2003.