Dziedzictwo archeologiczne (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

• Wiadomości dotyczące powszechnej historii starożytnej i historii średniowiecznej Polski na poziomie wymagań liceum ogólnokształcącego.
• Podstawowe wiadomości z geografii fizycznej Europy.

Cele

Zapoznanie studentów z następującymi zagadnieniami:
• Materialne, duchowe i społeczne dziedzictwo archeologiczne – lokalny i globalny wymiar archeologii;
• Rozwój człowieka w czasach pra- i wczesnohistorycznych – omówienie głównych etapów rozwoju na ziemiach polskich w kontekście archeologii Starego Świata;
• Najważniejsza odkrycia światowej archeologii;
• Ochrona światowego dziedzictwa archeologicznego i jego popularyzacja.

Treści kształcenia

Wykład zapoznaje studenta z różnymi aspektami dziedzictwa archeologicznego na terenie Starego Świata, z uwzględnieniem zarysu pradziejów ziem polskich na tle podstawowych etapów rozwoju oraz z ogólną metodyką dyscypliny.

• wprowadzenie do zagadnienia – podstawowe pojęcia i terminy, periodyzacja, metody badań archeologicznych;
• ciągłość kultury ludzkiej od czasów dolnego paleolitu do dziś – materialny, społeczny i duchowy wymiar kultury;
• zarys prahistorii ziem polskich na tle rozwoju społeczeństw Starego Świata – najważniejsze etapy;
• omówienie sztandarowych odkryć światowej archeologii, w tym aspektów konserwatorskich;
• prawne aspekty ochrony zabytków archeologicznych;
• zabytki archeologiczne jako „produkt turystyczny” – przykład działalności skansenów archeologicznych.

Efekty kształcenia

Wiedza

Student ma podstawową wiedzę o relacji archeologii do innych nauk społecznych i historycznych oraz jest świadomy odrębności przedmiotowej i metodologicznej specyfiki dyscypliny i związków z naukami pomocniczymi (H1A_W03).

Student ma wiedzę o zasadniczych wątkach procesów pradziejowych i kluczowych zmianach zachodzących w populacjach prahistorycznych na obszarze Polski, w kontekście rozwoju społeczeństw Starego Świata (W1A_W05).

Student ma podstawową wiedzę o prawnych i konserwatorskich aspektach ochrony dziedzictwa archeologicznego i potrafi zacytować przykłady światowych działań w tych dziedzinach (H1A_W06).

Umiejętność

Student zna metody samodzielnego wyszukiwania, oceniania, analizowania i selekcjonowania informacji w odniesieniu do źródeł materialnych – dziedzictwa archeologicznego (HA1A_U01)

Student radzi sobie z krytycznym podejściem do źródeł archeologicznych i literatury na ich temat. Potrafi omówić zasadnicze wątki procesów dziejowych posługując się przykładami ruchomych i nieruchomych zabytków archeologicznych oraz podać ich znaczenie w całokształcie kultury ludzkiej (H1A_U02; H1A_U05)

Kompetencje społeczne

Absolwent jest świadom konieczności podnoszenia swoich kwalifikacji i doskonalenia poziomu swojej wiedzy (H1A_K05)

Absolwent zdaje sobie sprawę, że jest odpowiedzialny za trwałość zachowanego dziedzictwa archeologicznego i ma świadomość jego roli w kształtowaniu się wspólnych korzeni ludzkości (H1A_K05).

Metody dydaktyczne

Wykład zawsze bogato ilustrowany (prezentacja PowerPoint). Planuje się kilka debat, w tym na temat etnogenezy Słowian (na podstawie zadanych lektur),
zajęcia na stałych i czasowych wystawach w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

Warunkiem zaliczenia jest zdanie ustnego egzaminu końcowego. Ze względu na obszerny zakres materiałowy i roczny cykl wykładowy, przewiduje się przeprowadzenie półrocznego zaliczenia w formie pisemnej. Terminy zaliczenia i egzaminu są dostosowane do życzeń grupy (w tym zakresie jestem dyspozycyjny). Istnieje możliwość zaliczenia i zdawania egzaminu w terminie „zerowym”.

Lektury podstawowe

- Kaczanowski P., Kozłowski J. K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Wielka Historia Polski, tom I, Kraków.

Lektury uzupełniające

- Gąssowski J., Prahistoria sztuki, Warszawa 1994.
- Gierowski J. A., Grodziski S., Wyrozumski J., [red.] Wielka Historia Świata, t. 1 (Świat przed „rewolucją” neolityczną), Kraków-Warszawa 2004.
- Gierowski J. A., Grodziski S., Wyrozumski J., [red.] Wielka Historia Świata, t. 2 (Stary i Nowy Świat. Od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego), Kraków-Warszawa 2005.
- Godłowski K., Z badań nad zagadnieniem rozprzestrzenienia się Słowian w V-VII w. n.e., Kraków 1979.
- Kadrow S.. U progu nowej epoki. Gospodarka i społeczeństwo wczesnego okresu epoki brązu w Europie Środkowej, Kraków 2001.
- Krzak Z., Megality Europy, Warszawa 1994.
- Prinke R. A., Aktualne zagrożenia dziedzictwa archeologicznego, Poznań 1997.