Nauki pomocnicze historii Europy Wschodniej (2014/15)
Sylabus
- Tytuł zajęć: Nauki pomocnicze historii Europy Wschodniej
- Rok akademicki: 2014/15 Zajęcia dostępne w ramach przedmiotu:
- - Nauki pomocnicze historii Europy Wschodniej [na kierunku:] Europa Wschodnia, studia drugiego stopnia (magisterskie uzupełniające), stacjonarne, I rok, semestr zimowy [drukuj sylabus]
- [prowadzący wykład:30h/zo/1ECTS]: dr hab. Jarosław Moklak
- [prowadzący wykład:30h/zo/1ECTS]: dr hab. Jarosław Moklak
- Osoba odpowiedzialna za treść sylabusa: dr hab. Jarosław Moklak
Sylabus
Wymagania wstępne
Znajomość języka rosyjskiego przynajmniej w stopniu podstawowym oraz ukończenie kursu z zakresu Nauk Pomocniczych Historii.
Cele
Nauczenie czytania tekstów rękopiśmiennych, głównie aktowych z XIV-XIX w., nauczenie obliczania dat zapisanych wg kalendarza juliańskiego i innych systemów używanych w Wielkim Księstwie Litewskim, rozpoznawania form kancelaryjnych Wielkiego Księstwa Litewskiego, zapoznanie z zagadnieniami genealogicznymi rodzin litewsko-ruskich oraz specyfiką osadniczą wschodnich terenów Rzeczypospolitej.
Treści kształcenia
Nauka czytania rękopiśmiennych tekstów ruskich i pisma rosyjskiego z przełomu XVIII i XIX wieku. Zagadnienia związane z rachubą czasu, formami kancelaryjnymi, osadnictwem i genealogią.
W oparciu o rękopiśmienne teksty, głównie z ksiąg sądowych XIV-XIX wiecznych z różnych obszarów I Rzeczypospolitej i zaboru rosyjskiego studenci zostaną zaznajomieni z różnymi rodzajami pisma i systemów brachygraficznych, elementami specyfiki językowej tych źródeł, formami kancelaryjnymi, a także zagadnieniami z zakresu historii społecznej i gospodarczej, jak specyficzną terminologią genealogiczną, formami osadniczymi, prawnymi aspektami bytowania ludności na wschodnich obszarach I Rzeczypospolitej. Kurs obejmuje zapoznanie studentów z różnymi sposobami zapisywania znaków cyrylickich. Nauczenie studentów czytania i analizy tekstów cyrylickich pochodzących z okresu od XV do XX w. Uczestnicy zajęć nabywają umiejętności czytania tekstów w większości pochodzących z kancelarii wielkich książąt litewskich. Podstawę stanowią skrypty opublikowane w Polsce i kopie tekstów przechowywane w bibliotekach krakowskich.
W oparciu o rękopiśmienne teksty, głównie z ksiąg sądowych XIV-XIX wiecznych z różnych obszarów I Rzeczypospolitej i zaboru rosyjskiego studenci zostaną zaznajomieni z różnymi rodzajami pisma i systemów brachygraficznych, elementami specyfiki językowej tych źródeł, formami kancelaryjnymi, a także zagadnieniami z zakresu historii społecznej i gospodarczej, jak specyficzną terminologią genealogiczną, formami osadniczymi, prawnymi aspektami bytowania ludności na wschodnich obszarach I Rzeczypospolitej. Kurs obejmuje zapoznanie studentów z różnymi sposobami zapisywania znaków cyrylickich. Nauczenie studentów czytania i analizy tekstów cyrylickich pochodzących z okresu od XV do XX w. Uczestnicy zajęć nabywają umiejętności czytania tekstów w większości pochodzących z kancelarii wielkich książąt litewskich. Podstawę stanowią skrypty opublikowane w Polsce i kopie tekstów przechowywane w bibliotekach krakowskich.
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć studenci powinni posiadać wiedzę na temat różnych rodzajów pisma używanego w praktyce kancelaryjnej wschodnich obszarów I Rzeczypospolitej, znać systemy brachygraficzne. Powinni posiąść podstawową umiejętność czytania różnego rodzaju pisma i umieć tę wiedzę spożytkować w badaniach naukowych. Rozpoznawać różne formy kancelaryjne występujące na tym terenie, umieć w podstawowym zakresie zinterpretować przekaz źródłowy w zakresie stosunków prawnych, genealogicznych i osadniczych.
Metody dydaktyczne
Praca na foto/kserokopiach oryginalnych tekstów z ksiąg aktowych różnych sądów z terenu pierwszej Rzeczypospolitej.
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia
Zaliczenie zajęć na podstawie obecności na zajęciach i efektów pracy, kontrolowanej w sposób ciągły na każdych zajęciach w czasie praktycznych zajęć.
Lektury podstawowe
B. Horodyski, Podręcznik paleografii ruskiej, Kraków 1951; Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszaw 1983; Semkowicz W., Encyklopedia nauk pomocniczych historii, Kraków 1999.