Teologia dogmatyczna - charytologia (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Podstawowa znajomość Biblii.
Podstawowa znajomość patrologii.
Podstawowa znajomość chrystologii.

Cele

Przedmiotem wykładu jest systematyczna refleksja nad jednym z najważniejszych
i zawsze aktualnych tematów chrześcijaństwa, jakim jest łaska. Wychodząc od danych objawienia, poprzez refleksję teologiczną i dokumenty Kościoła przedstawiana jest wielowymiarowa i wieloaspektowa rzeczywistość łaski jako centrum chrześcijańskiego posłannictwa. Ukazane zostają także relacje pomiędzy łaską a usprawiedliwieniem, łaską a predestynacją oraz łaską
a wolnością. Wykład prezentuje również syntezę ważniejszych aspektów ogólnej
i szczegółowej teologii łaski, a także współczesny poziom badań w tej
dziedzinie.

Treści kształcenia

Łaska jest pojęciem, które ujmuje syntetycznie całość relacji zachodzących
między Bogiem i człowiekiem. W swej treści łaska oznacza w Piśmie Świętym
przede wszystkim życzliwą postawę i działanie Boga względem ludzi. Innymi
słowy jest to skrót wyrażający miłość Boga do ludzi. W dziejach chrześcijańskiej
teologii dla tego łaskawego działania Boga znajdywano różne miejsca
w całym systemie dogmatyki, odpowiednio do zajmowanej orientacji.
W patrystyce Kościoła Wschodniego temat łaski stanowi część szeroko rozbudowanej
nauki o zbawieniu. Na Zachodzie łaska staje się od czasów Augustyna
odizolowaną rzeczywistością istniejącą wewnątrz człowieka. Łaska rozumiana
jako pełne miłości działanie Boga dla zbawienia ludzi stanowi ogólną
perspektywę wszystkich traktatów teologicznych. Merytoryczne treści wykładu sprowadzają się do następujących zagadnień:

1. Pojęcie łaski

2. Łaska w Piśmie św.
2.1. Stary Testament
2.2. Nowy Testament
2.2.1. Teologia Królestwa Bożego
2.2.2. Łaska w teologii św. Pawła:
- Łaska Boga a łaska Chrystusa
- Łaska usprawiedliwiająca
- Łaska a predestynacja
2.2.3. Łaska w pozostałych pismach Nowego Testamentu

3. Historia teologii łaski
3.1. Łaska w nauczaniu Ojców Kościoła
3.2. Magisterium Kościoła o łasce
3.3. Rodzaje łaski w neoscholastyce
3.4. Nowe aspekty w teologii łaski – wiek XX

4. Synteza ważniejszych aspektów łaski
4.1. Istota łaski
4.2. Formalne określenia łaski
4.3. Skutki łaski usprawiedliwiającej Merytoryczne treści wykładu sprowadzają się do następujących zagadnień:

1. Pojęcie łaski

2. Łaska w Piśmie św.
2.1. Stary Testament
2.2. Nowy Testament
2.2.1. Teologia Królestwa Bożego
2.2.2. Łaska w teologii św. Pawła:
- Łaska Boga a łaska Chrystusa
- Łaska usprawiedliwiająca
- Łaska a predestynacja
2.2.3. Łaska w pozostałych pismach Nowego Testamentu

3. Historia teologii łaski
3.1. Łaska w nauczaniu Ojców Kościoła
3.2. Magisterium Kościoła o łasce
3.3. Rodzaje łaski w neoscholastyce
3.4. Nowe aspekty w teologii łaski – wiek XX

4. Synteza ważniejszych aspektów łaski
4.1. Istota łaski
4.2. Formalne określenia łaski
4.3. Skutki łaski usprawiedliwiającej

Efekty kształcenia

Wiedza.
W wyniku przeprowadzonych zajęć sudent definiuje takie pojęcia jak: hannah, emet, hesed, hen, rahamim, charis, preegzystencja, natura, wolna wola, wolność. Rozróżnia koncepcje teologiczne na temat łaski pojawiające się w chrześcijaństwie. Potrafi objaśnić terminologię przedmiotu i jej korzenie grecko-łacińskie (TMA_W03). Identyfikuje rolę i miejsce charytologii w strukturze pozostałych traktatów dogmatyki.

Umiejętności.
W wyniku przeprowadzonych zajęć student łączy zdobytą wiedzę z różnymi subdyscyplinami teologii. Szczególnie wykorzystuje wiedzę z zakresu sakramentologii gdyż łaska i sakramenty są ze sobą ściśle powiązane (TMA_U07).

Kompetencje (postawy).
W wyniku przeprowadzonych zajęć student ma świadomość konieczności intelektualnego i religijno-duchowego formowania się przez całe życie. Jest wrażliwy i otwarty na człowieka, sczególnie obciążonego grzechem, któremu ma pomóc w odzyskaniu utraconej łaski.Wykazuje aktywną postawę w głoszeniu orędzia łaski i miłosierdzia, w którym objawia się Bóg (TMA_K02 i TkMA_K01).

Metody dydaktyczne

Wykład, dyskusja.

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

Przedmiot kończy się zaliczeniem bez oceny. Warunkiem zaliczenia jest albo test wyboru, albo przygotowanie dysertacji (10 stron) w zależności od wyboru Studenta.

Lektury podstawowe

Kraus G., Nauka o łasce – zbawienie jako łaska, Kraków
1999;

Lektury uzupełniające

Augustyn św., Łaska. Wiara. Przebaczenie, Poznań – Warszawa – Lublin
1969;
Bartnik Cz., Dogmatyka katolicka, Lublin 2000;
Daujat J., Łaska i my,
Warszawa 1967;
Guardini R., Wolność, łaska, los. Rozważania o sensie istnienia,
Kraków 1995;
Lubac H. de, O naturze i łasce, Kraków 1986;
Napiórkowski A.,
Usprawiedliwienie grzesznika, Kraków 1998;
Oko D., Łaska i wolność. Łaska
w Biblii, nauczaniu Kościoła i teologii współczesnej, Kraków 1997;
Ratzinger
J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo, Kraków 1994.