Psychoprofilaktyka (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Podstawy psychologii, Psychologia społeczna

Cele

Nabycie i pogłębienie wiedzy o psychologiczno-pedagogicznych uwarunkowaniach funkcjonowania człowieka w małżeństwie i rodzinie. Nabycie wiedzy o rodzajach psychoprofilaktyki w zakresie wychowania i funkcjonowania człowieka w małżeństwie i rodzinie w poszczególnych jej cyklach, rozpo-znawanie zagrożeń dla prawidłowego funkcjonowania rodziny jako systemu i sposobów zapobiegania im, identyfikowania źródeł sytuacji trudnych i sposobów wspierania członków rodziny, dostosowania działań opiekuńczych, wychowawczych, profilaktycznych do potrzeb członków rodziny.

Treści kształcenia

1. Omówienie przygotowania do życia w rodzinie na podstawie koncepcji kryzysów rozwojowych Ericksona i zadań rozwojowych Havirhausta, oraz koncepcji zdarzeń życiowych.
2. Scharakteryzowanie systemu mąż – żona na tle systemu dziadków i dzieci wskazanie na właściwe granice między systemami i podsystemami.
3. Ukazanie znaczenia motywów wzajemnego wyboru partnerów, wzajemnych relacji w rodzinie, pełnienia różnorodnych ról i poziomu komunikowania uczuć i postaw.
4. Zwrócenie uwagi na ogólną wiedzę studenta o właściwej strukturze i funkcjach życia rodzinnego
. Wykład
1. Modele rodziny i ich uwarunkowania. Zakres profilaktyki rodzinnej.
2. Zadania, cele i funkcje psychoprofilaktyki. Oddziaływania psychoprofilaktyczne a psychotera-peutyczne.
3. Funkcje rodziny. Role w rodzinie. Więzi między pokoleniami w rodzinie. Zapobieganie patologii
4. Fazy cyklu życia małżeńskiego i rodzinnego.
5. Psychologiczne aspekty przygotowania do małżeństwa: problematyka wyboru partnera do małżeństwa, atrakcyjność interpersonalna partnerów, obraz siebie i obraz partnera.
6. Znaczenie miłości i pożycia seksualnego w związku małżeńskim. Profilaktyka zaburzeń w tej sferze.
7. Analiza struktury i procesu wychowania w rodzinie – rodzina, jako środowisko wychowawcze, postawy rodzicielskie, style wychowania. Zapobieganie trudnościom wychowawczym.
8. Atmosfera wychowawcza w rodzinie, świadomość i kultura wychowawcza rodziców, kultura duchowa i materialna rodziny jako czynniki optymalizujące życie rodziny.
II. Ćwiczenia
1. Warunki powodzenia życia rodzinnego. Przygotowanie do życia w rodzinie.
2. Charakterystyka systemów rodzinnych. Komunikacja w rodzinie.
3. Zasady komunikacji i jej znaczenie w ujawnianiu i określaniu sytuacji konfliktowych.
4. Pojęcie, źródła, rodzaje i etapy konfliktów. Strategie i metody rozwiązywania konfliktów.
5. Budowanie kontaktu interpersonalnego. Zasady komunikacji w poradnictwie małżeńskim i ro-dzinnym.
6. Charakterystyka rodziny prawidłowo funkcjonującej i dysfunkcyjnej.
7. Analiza zagrożeń patologią w poszczególnych fazach rozwojowych rodziny. Oddziaływania rodzicielskie a kryzysy życia rodzinnego. Rodzina wobec sytuacji trudnych.
8. Rodziny niepełne i zrekonstruowane. Rola rodziców, rodziny, grup rówieśniczych, grup wspar-cia i organizacji społecznych w osiąganiu przystosowania i rozwoju w poszczególnych etapach życia rodziny.
9. Rodzinny wywiad środowiskowy – organizacja i prowadzenie.

Efekty kształcenia

WIEDZA
1. Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą uwarunkowań indywidualnych, rodzinnych i społeczno-kulturowych zdrowia psychicznego.
2. Ma podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu poradnictwa małżeńskiego i rodzinnego.
3. Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu psychoprofilaktyki.
4. Zna główne podejścia psychoterapeutyczne.
UMIEJĘTNOŚCI
5. Posiada podstawowe umiejętności w zakresie obserwowania i analizowania zjawisk życia mał-żeńskiego i rodzinnego.
6. Potrafi generować wyjaśnienia podstawowych problemów małżeńskich i rodzinnych i progno-zować perspektywy dalszego rozwoju.
KOMPETENCJE (POSTAWY)
7. Potrafi formułować opinie dotyczące podopiecznych w kontekście działań profesjonalnych.

Metody dydaktyczne

1. Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych. 2. Dyskusja. 3. Nauczanie problemowe.
4. Praca w grupach. 5. Drama

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

Obecność na wykładach i ćwiczeniach jest obowiązkowa.
Podstawą kolokwium pisemnego jest znajomość treści wykładów i lektury - poziom przyswojenia treści nauczania i nabycie kompetencji scalania wiedzy ogólnej i szczegółowej z zakresu psychoprofilaktyki.
Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest aktywny udział w zajęciach kontrolowany w sposób ciągły (dyskusja, projekty oddziaływań psychoprofilaktycznych przygotowywane w grupach, opracowanie prezentacji).

Lektury podstawowe

Harwas B., (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Poznań 2003.
Harwas-Napierała B., Trempała J., (red.), Wiedza z psychologii rozwoju człowieka w praktyce spo-łecznej, Poznań 2002.

Lektury uzupełniające

Furmańska E., Psychopofilaktyka zagrożeń rozwoju w wieku wczesnoszkolnym i w okresie dorastania – strategie prewencji pierwotnej i wtórnej, w: „Psychologia Rozwojowa” t. 7, nr 1 Kraków 2002.
Łuczyński A., Dzieci w rodzinach zastępczych i dysfunkcjonalnych, Lublin 2008.
Plopa M., Więzi w małżeństwie i rodzinie, Kraków 2008.
Plopa M., Psychologia rodziny, Kraków 2008.
Psychologia rozwojowa, t.9, nr.2, Rodzina jako środowisko rozwoju dzieci i rodziców, Kraków 2004.
Ryś M., Systemy rodzinne, Warszawa 2001.
Schaffer H. R., Rozwój społeczny, (wybrane rozdziały) Kraków 2006.
Sęk H., Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki, w: red. H. Sęk, Społeczna psychologia kliniczna, Warszawa 1991.
Sujak E., Życie jako zadanie, Warszawa 1989.

Uwagi

WIEDZA
1. Student posiada podstawową wiedzę dotyczącą uwarunkowań indywidualnych, rodzinnych i spo-łeczno-kulturowych zdrowia psychicznego – pisemne kolokwium
2. Ma podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu poradnictwa małżeńskiego i rodzinnego – pisemne kolokwium
3. Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu psychoprofilaktyki – pisemne kolokwium
4. Zna główne podejścia psychoterapeutyczne – pisemne kolokwium
UMIEJĘTNOŚCI
5. Posiada podstawowe umiejętności w zakresie obserwowania i analizowania zjawisk życia małżeń-skiego i rodzinnego - ciągła ocena studenta na podstawie udziału w dyskusji i burzy mózgu; studenci przygotowują w grupach projekty oddziaływań psychoprofilaktycznych.
6. Potrafi generować wyjaśnienia podstawowych problemów małżeńskich i rodzinnych i prognozować perspektywy dalszego rozwoju - ciągła ocena studenta na podstawie udziału w dyskusji i burzy mózgu; studenci przygotowują w grupach projekty oddziaływań psychoprofilaktycznych.
KOMPETENCJE (POSTAWY)
7. Potrafi formułować opinie dotyczące podopiecznych w kontekście działań profesjonalnych - prezen-tacja.