Podstawy konserwacji zabytków – teoria i praktyka (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Znajomość historii powszechnej i polskiej w zakresie przewidzianym w programie szkoły średniej.

Cele

Zapoznanie się z pojęciami dotyczącymi ochrony zabytków architektury i plastyki oraz z ewolucją podstaw teoretycznych i praktyki (do końca XIX w.).

Treści kształcenia

T.1 - Podstawowe pojęcia (zabytek a pamiątka historyczna i pamiątka narodowa; dziedzictwo; konserwacja; restauracja; rekonstrukcja; rewaloryzacja) i ich zmienność w czasie.
T.2 - 1. Początki myśli teoretycznej i działań chroniących dawne obiekty przed powstaniem pojęcia „zabytek” (od starożytności do połowy XVIII w.);
2. koncepcje i realizacje związane z okresem kształtowania się pojęcia „zabytek” oraz estetyką neoklasycyzmu i romantyzmu (2. połowa XVIII w. – ok. 1840);
3. rozwój badań naukowych z historii sztuki a koncepcje i realizacje purystyczne (ok. 1840 – ok. 1900). Celem przedmiotu jest zapoznanie słuchaczy z problematyką ochrony i konserwacji dziedzictwa (architektura i urbanistyka, sztuki plastyczne). Podstawowym celem jest zaznajomienie studentów z fachową terminologią konserwatorską, rodzajami i metodami prac konserwatorskich, stosowanych przy zabytkach architektury, urbanistyki, rzeźby i malarstwa.
Omówione zostaną zagadnienia związane z rozpoznaniem i oceną stanu zabytku w trakcie poddawania go badaniom konserwatorskim, a także sposobami ekspozycji zabytku. Poruszone przy tym zostaną kwestie waloryzacji zabytku według określonych kryteriów wartości. Wskazane zostaną dawne i współczesne zagrożenia zabytków architektury, urbanistyki i sztuk plastycznych. Studenci zapoznają się także z podstawowymi pozycjami bibliograficznymi ochrony i konserwacji zabytków.
Poruszana problematyka przedstawiana będzie w ramach wykładów ilustrowanych zdjęciami. Część zajęć realizowana będzie poprzez wizyty w wybranych – konserwowanych zabytkach oraz w pracowniach konserwatorskich.
Student pozna i zrozumie obowiązujące zasady ochrony i konserwacji zabytków. Zapozna się ze sposobami i metodami prowadzenia prac konserwatorskich oraz ich zasadami. Doceni wartość dziedzictwa architektoniczno-artystycznego (m.i. poprzez system wartości) i potrafi wskazać podstawowe zagrożenia. Zrozumie potrzebę ochrony i konserwacji zabytków oraz sposoby ich racjonalnej ekspozycji.

Efekty kształcenia

WIEDZA
W_1 Student prawidłowo definiuje pojęcia dotyczące zabytków i ich ochrony; zna i rozumie terminologię z zakresu ochrony dóbr kultury; ma świadomość swojej wiedzy i potrzeby ciągłego jej aktualizowania
W_2 Student prawidłowo rozpoznaje zróżnicowany stosunek do zabytków w poszczególnych epokach; potrafi scharakteryzo-wać zasadnicze etapy w dziejach ochrony zabytków.
Student potrafi analizować przebieg konkretnych działań związanych z zabytkiem posługując się pojęciami właściwymi dla danej epoki

Metody dydaktyczne

M.1 Wykład
M.2 Prezentacja multimedialna
M.3 Zajęcia terenowe (zapoznawanie się z realizacjami konserwatorskimi)

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

Forma zaliczenia: kolokwium - ustne sprawdzenie wiadomości w zakresie objętym wykładami, tj znajomość podstawowych pojęć oraz dziejów ochrony zabytków do końca XIX w.
Warunki zaliczenia: uczęszczanie na wykłady, pozytywny wynik kolokwium

Lektury podstawowe

Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Wrocław 1994;
Pasierb J. S., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa 1995.

Lektury uzupełniające

Białostocki J., Historia sztuki i konserwatorstwo, [w:] Konserwator i zabytek. In memoria Jerzego Remera, red. Magdalena Gumkowska, Warszawa 1991;
Czerner O., Wartość autentyzmu w zabytkach, „Ochrona Zabytków” 1974, nr 3;
Rouba B. J., Pielęgnacja świątyni. Książka dla księży, Toruń 2000;
Tomaszewski A., Konserwatorstwo między „estetyką” i autentyzmem, „Ochrona Zabytków” 1988, nr 3;
Zasady konserwacji zabytków architektury: wybór tekstów, red. A. Michałowski, Warszawa 1974.