Historia ZSRS (do 1941) (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Wiadomości pozyskane w trakcie nauki w szkole średniej oraz w poprzednich latach studiów.

Cele

Zasadniczym celem wykłady będzie przekazanie studentom syntetycznej wiedzy dotyczącej Związku Sowieckiego, od rewolucji październikowej do początku wojny sowiecko-niemieckiej oraz pokazanie mechanizmów kulturowych, społecznych i politycznych wybuchu rewolucji i utrwalenia władzy przejętej przez komunistów.

Treści kształcenia

W pierwszej części zajęć wraz z studentami dokona się omówienia przyczyn rewolucji, wykorzystując wiedzę pozyskaną w trakcie dotychczasowego kursu historii i kultury Rosji. Następnie zostaną przedstawione życiorysy głównych „aktorów” rewolucji i historii państwa sowieckiego. Zasadniczy blok zajęć będzie dotyczył dziejów rewolucji komunistycznej i państwa sowieckiego z uwzględnieniem wszystkich aspektów: politycznego (w tym również represje), społecznego (w tym życie codzienne), gospodarczego (w tym industrializacja i kolektywizacja), życia kulturalnego (w tym rosyjska sztuka awangardowa i socrealizm) i religijnego (w tym ateizacja) społeczeństwa sowieckiego.
T_1. Władza w Rosji w jej historycznym rozwoju.
T_2. Warstwy społeczne w przededniu rewolucji
T_3. Gospodarka (rolnictwo, przemysł i handel) na przełomie XIX i XX w. Panorama religijna przedrewolucyjnej Rosji
T_4. Lenin – droga życiowa do wybuchu rewolucji
T_5. Stalin – biografia rewolucjonisty (do 1917 r.)
T_6. Koniec Cesarstwa Rosyjskiego. Rewolucja lutowa
T_7. Przejęcie władzy przez komunistów
T_8. „Czerwony terror” i wojna domowa
T_9. Zwycięstwo komunistów i powstanie państwa sowieckiego. Nowa Polityka Ekonomiczna
T_10. Śmierć Lenia i dojście Stalina do władzy. Rozprawa z opozycją
T_11. Nowa polityka społeczna. Kultura sowiecka w czasach stalinowskich. Polityka antyreligijna
T_12.Kolektywizacja i industrializacja
T_13.Polityka zagraniczna: wyjście z izolacjonizmu
T_14. Wielka czystka
T_15. Polityka sowiecka w przededniu wojny

Efekty kształcenia

WIEDZA:
Ew_1. Zna najważniejszą faktografię historyczną związaną z historią rosyjskiego komunizmu i dziejami państwa sowieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów Polaków na Wschodzie (S_W03).
Ew_2. Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji sowieckich dokumentów programowych, tekstów pisanych w „nowomowie” oraz różnych wytworów kultury komunistycznej, szczególnie ważnych dla studiowanej specjalności (S_W05).

UMIEJĘTNOŚCI:
Eu_1. Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i uogólniać informacje związane z dziejami Związku Sowieckiego. (S_U01).
Eu_2. Potrafi, posługując się narzędziami krytyki źródła, rozpoznać działania propagandowe fałszujące rzeczywistość (S_U02).

KOMPETENCJE (POSTAWY):
Ek_1. Jest przygotowany do pełnienia ról społecznych i wykonywania zawodów, w których konieczne jest zrozumienie wpływu komunizmu na mieszkańców Rosji, Ukrainy i Białorusi (S_K01).

Metody dydaktyczne

Aby osiągnąć zamierzony efekt kształcenia planowane jest użycie następujących metod dydaktycznych:
M_1. podająca (wykład informacyjny, pogadanka);
M_2. problemowa (wykład problemowy);
M_3. aktywizująca (dyskusja dydaktyczna);
M_4. eksponująca (film oraz pokaz fotografii i dokumentów).

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

Student zobowiązany jest do zaznajomienia się z treściami podawanymi na wykładzie oraz znajdującymi się w jednym, wybranym przez siebie podręczniku (lektura podstawowa).
W_1. Sprawdzenie wiedzy nastąpi przy pomocy egzaminu ustnego, którego jednym z elementów będzie znajomość zagadnień z geografii historycznej związanej z historią Związku Sowieckiego.

Lektury podstawowe

Marples D. R., Historia ZSRR. Od rewolucji do rozpadu, Wrocław 2011.
Smaga J., Rosja w XX stuleciu, Kraków 2002.

Lektury uzupełniające

Andrew Ch., Mitrochin W., Archiwum Mitrochina. KGB w Europie i na świecie, Warszawa 2001.
Applebaum A., Gułag, Warszawa 2005.
Bethel N., Zdradzeni. Ostatni sekret II wojy światowej, Warszawa 2001.
Conquest R., Wielki terror, Warszawa 1997.
Heller M., Niekricz A., Utopia władzy, t. 1-3, Warszawa 1997.
Lewickyj B., Terror i rewolucja, Paryż 1975.
Merridale C., Wojna Iwana. Armia czerwona 1939-1945, Warszawa 2007.
Mleczin L., Ojcowie terroru, t. 1-2, Warszawa 2003-2004.
Service R., Lenin. Biografia, Warszawa 2003.
Pipes R., Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994.
Pipes R., Rosja bolszewików, Warszawa 2005.
Pipes R., Rosja carów, Warszawa 2007.
Radziński E., Stalin, Warszawa 1996.