Geografia historyczna (2014/15)

Sylabus

Sylabus

Wymagania wstępne

Wiadomości pozyskane w trakcie nauki geografii i historii w szkole średniej oraz w trakcie ćwiczeń z geografii fizycznej

Cele

Podstawowym celem prowadzonych zajęć jest zaznajomienie słuchaczy z: (1.) procesem formowania się przedmiotu i zakresu dyscypliny, (2.) typach źródeł wykorzystywanych jako surowiec warsztatowy, (3.) zjawiskami historycznymi, którymi zajmują się geografowie (krajobraz naturalny, krajobraz osadniczy, krajobraz polityczno-administracyjny, krajobraz gospodarczy, krajobraz wojskowy, krajobraz klęsk elementarnych).

Treści kształcenia

W trakcie ćwiczeń zostaną: (1.) zaprezentowane podstawowe informacje na temat geografii historycznej, jako nauki pomocniczej historii, (2.) omówione metody badawcze (korzystanie z gotowych rezultatów uzyskanych przez inne nauki, (3.) ukazane dotychczasowe dokonania geografów historycznych (mapy i atlasy historyczne). Zagadnienia zostaną przedstawione w trakcie 15 jednostek tematycznych:
T_1. Definicja geografii historycznej i tradycja badań
T_2. Źródła do badań geograficzno-historycznych: źródła pisane i kartograficzne
T_3. Źródła do badań geograficzno-historycznych: źródła archeologiczne i onomastyczne
T-4. Dokumentacja graficzna
T_5. Krajobraz naturalny i kulturowy
T_6. Krajobraz historyczno-polityczny i wojskowy
T_7. Klęski elementarne i żywiołowe
T_8. Nauki wspomagające: archeologia i językoznawstwo
T_9. Nauki wspomagające: nauki przyrodnicze
T_10. Historyczne mapy Polski
T_11. Ziemie polskie w okresie prehistorycznym i w wiekach średnich (administracja państwowa i kościelna)
T_12. Ziemie polskie w okresie nowożytnym (administracja państwowa i kościelna)
T_13. Ziemie polskie w okresie niewoli narodowej (administracja państwowa i kościelna)
T_14. Ziemie polskie w latach 1918-1945 (administracja państwowa i kościelna)
T_15. Ziemie polskie po 1945 r. (administracja państwowa i kościelna)

Efekty kształcenia

WIEDZA:
Ew_1. Zna podstawową terminologię związaną ze studiowanym kierunkiem (KT_W01).
Ew_2. Posiada podstawową wiedze na temat geografii fizycznej, historycznej i turystycznej (KT_W05).

UMIEJĘTNOŚCI:
Eu_1. Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i uogólniać informacje specyficzne i szczególnie istotne w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku (KT_U01).
Eu_2. Wykorzystuje zdobytą wiedzę do analizy konkretnych problemów w zakresie studiowanego kierunku(KT_U03).

KOMPETENCJA (POSTAWY):
Ek_1. Jest przygotowany do pełnienia ról społecznych i wykonywania zawodów związanych z przedmiotem kierunku (KT_K01).

Metody dydaktyczne

Aby osiągnąć zamierzony efekt kształcenia planowane jest użycie następujących metod dydaktycznych:
M_1. podająca (wykład informacyjny, pogadanka);
M_2. problemowa (ćwiczenia problemowe);
M_3. aktywizująca (dyskusja dydaktyczna);
M_4. eksponująca (film oraz pokaz fotografii i dokumentów).

Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia

W trakcie semestru odbędą się trzy kolokwia sprawdzające podstawową wiedzę prezentowaną na zajęciach (W_1). Na zakończenie semestru studenci przygotują mapę historyczną (o treści zatwierdzonej przez prowadzącego) dotyczących wybranego rejonu geograficzno-historycznego (W_2).

Lektury podstawowe

Atlas historyczny Polski, pod red. W. Czaplińskiego i T. Ładogórskiego, Warszawa 1970.
Buczek K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku. Zarys analityczno-syntetyczny, Wrocław 1963.
Piotrowicz L., Atlas do historii starożytnej, Warszawa 1974.
Tyszkiewicz J., Geografia historyczna. Zarys problematyki, Warszawa 2014.
Wielki atlas historyczny, pod red. E. Olczak i J. Tazbir, Warszawa 2002.

Lektury uzupełniające

Arnold S. Geografia historyczna Polski, Warszawa 1951.
Atlas historii Żydów polskich, pod red. W. Sienkiewicza, Warszawa 2010.
Badania z dziejów osadnictwa i toponimii, pod red. J. Janaczaka i T. Ładogórskiego, Wrocław 1978.
Bogdanowski J., Architektura obronna w krajobrazie Polski. Od Biskupina do Westerplatte, Warszawa 1996.
Buczek K., Ziemie polskie przed tysiącem lat, Wrocław 1960.
Bujak F., Studia geograficzno-historyczne, Warszawa 1925.
Eberhard P., Polska i jej granice. Z historii polskiej geografii politycznej, Lublin 2004.
Gędłek M., Atlas historyczny wojen polskich, Warszawa 2009.
Kondracki J. Geografia regionalna Polski, warszawa 2000.
Konopska B., Polskie atlasy historyczne. Koncepcje i realizacje, Warszawa 1994.Kiełczewska-Zalewska, Geografia osadnictwa. Zarys problematyki, Warszawa 1972.
Reichan J., Woźniak K., Polskie atlasy dialektyczne i etnograficzne, Kraków 2004.
Wysiedlenia, wypędzenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem polskich, pod red. W. Sienkiewicza i G. Gryciuka, Warszawa 2008.
Zborowski J., Wskazówki do zbierania nazw geograficznych, Warszawa-Kraków 1923.
Źródła historyczne wydobywane z ziemi, pod red. B. S. Suchodolskiego, Wrocław 2008.